Yaşar Kemal Eserleri ve Hayatı

Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli olan Kürt kökenli Türk roman, öykü ve senaryo yazarı. Öykü, roman, deneme ve röportaj gibi birçok alanda eserler veren Yaşar Kemal; İnce Memed, Ağrı Dağı Efsanesi ve Kuşlar da Gitti gibi Türk Edebiyatının önemli romanlarının yazarıdır. İşte, Yaşar Kemal eserleri ve hayatı ...

Doğum:         6 Ekim 1923, Osmaniye

Ölüm:            28 Şubat 2015 (91 yaşında), İstanbul

Meslek:         Yazar

Takma Adı:   Yaşar Kemal

Yaşar Kemal Hayatı

Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923'de Osmaniye'nin Hemite (Gökçedam) köyünde Kürt kökenli bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Annesi Nigar Hanım ile babası Sadık Bey, Van'ın Muradiye ilçesine bağlı Ernis (bugünkü adı Ünseli) köyündendir. 1915 yılında Rus ordusunun Van civarına gelmesi üzerine ailenin Diyarbakır, Urfa ve Antep'ten sonra Çukurova'ya kadar sürecek bir buçuk senelik göç yolculuğu sonucunda Osmaniye'nin Hemite Türkmen köyüne yerleşirler. Yaşar Kemal'in anlatımına göre bir Türkmen köyünde tek Kürt ailenin çocuğu olarak doğup büyüyen Yaşar Kemal, evde Kürtçe, köyde ise Türkçe konuşurdu.

Yaşar Kemal 3,5 yaşında iken bir kurban kesimi sırasında halasının kocasının elindeki bıçağın kayarak gözüne gelmesi sonucu sağ gözü kör olur.  Çukurova'ya göç esnasında Yusuf adlı yaralı bir çocuğu yanına alarak evlat edinen Yaşar Kemal'in babası Sadık Bey, henüz 4,5 yaşındaki Yaşar Kemal'in gözleri önünde oğulluğu Yusuf tarafından Hemite Camii'nde namaz kılarken hançerlenerek öldürülür. Babasının öldürülmesi Yaşar Kemal'i derinden sarsar, kekeme olur ve Yaşar Kemal 12 yaşına kadar kekeme konuşur.

Sekiz yaşındayken köyüne gelen çerçinin köy kadınlarının borcunu bir deftere yazmasından etkilenip, yazılanın yazı olduğunu öğrenir ve yazmaya ilgi duyar. Yazıyla tanışan Yaşar Kemal "Aşık Kemal" mahlasıyla şiirler de söyler.  Yaşar Kemal'in aşıklar gibi şiir söyleme ünü, yakın köylere yayılmaya başlar. 

9 yaşındayken Adana'nın Burhanlı köyündeki ilkokula giderek üç ayda okuma ve yazmayı öğrenir. 1938'de ilkokulu bitirir. Ortaokul ikinci sınıftayken Türk Maarif Cemiyetinde yatılı olarak okumaya başlar fakat hastalanması ve kendini edebiyata vermesi nedeniyle okulu aksatır. Okula devamsızlığının üç ayı bulmasından dolayı yatılı okuma hakkını kaybeder ve ortaokul son sınıfta okulu bitirmeden okuldan ayrılır. 

Ortaokul sıralarında edebiyata ilgi duyan Yaşar Kemal, yazmaya 16 yaşında iken şiirle başlar. 1939 yılında ilk şiiri olan Seyhan, Adana Halkevi'nin yayını olan Görüşler adlı dergide yayımlanır.  Ortaokulu son sınıf öğrencisiyken terk ettikten sonra ırgat katipliği, ırgatbaşılık, Kadirli'nin Bahçe köyünde öğretmen vekilliği, kütüphane memurluğu, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında su bekçiliği yaptı. 

1940'lı yılların başlarında Pertev Naili Boratav, Abidin Dino ve Arif Dino gibi sol eğilimli sanatçı ve yazarlarla ilişki kurdu. Özellikle Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli ölçüde etkiledi. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1943'te (Çukurova ve Toroslardan derlediği ağıtları içeren) bir folklor derlemesi olan ilk kitabı Ağıtlar'ı yayımladı. 

1946'da Kayseride askerliğini yaparken ilk hikayesi olan Pis Hikaye'yi yirmi üç yaşındayken yazdı. Askerliğini yaptıktan sonra 1946'da gittiği İstanbul'da Fransızlara ait Havagazı Şirketi'nde gaz kontrol memuru olarak çalıştı. 1948'de Kadirli'ye döndü, bir süre yine çeltik tarlalarında kontrolörlük, daha sonra arzuhalcilik yaptı.

1950'de arzuhalcilik yaptığı yıllarda komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklandı. Kozan cezaevinde bir sene boyunca tutuldu ve 1951 yılında serbest bırakıldı. 1951'de cezaevinden çıktıktan sonra İstanbul'a gitti. Kadirli'de evinin jandarma tarafından aranıp bazı derlemelerine el konulmasından sonra başına ne geleceğini bilemediğinden adı Kemal Dadık'ı, Yalar Kemal diye değiştirdi.

Nadir Nadi'ye gönderdiği Bebek hikayesini beğenen Nadir Nadi, Yaşar Kemal'i röportaj yazarı olarak Cumhuriyet gazetesinde işe aldı. 1951-1963 arasında Cumhuriyet gazetesinde Yaşar Kemal adı ile fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı.

1952'de ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ı yayımladı. 1955'te bugüne dek kırktan fazla dile çevrilen ve kendisine büyük ün kazandıran romanı İnce Memed'i yayımladı. (İnce Memed'i 1947'de yazdı fakat yarım bıraktı,1954'de bitirdi, 1955'te ise yayımladı.) Yaşar Kemal, İnce Memed romanı ile Varlık Dergisi'nin 1955 Roman Armağan Ödülünü kazandı.  1963'te gazeteciliği bırakıp kendini tümüyle yazmaya ve kitaplarına verdi.

Yaşar Kemal, 1952'de Sultan 2.Abdülhamit'in baştabibi Jak Mandil Efendi'nin torunu Thilda Serrero ile evlendi. Türkçe, Fransızca, İngilizce ve İspanyolca'yı bilen Thilda Serrero, Yaşar Kemal'in eserlerini yabancı dillere çevirdi ve onun yurtdışında tanınmasını sağladı. Yaşar Kemal ve Thilda Serrero'nun Raşit Gökçeli adlı bir oğulları oldu. Thilda Serrero 2001 yılında vefat etti. Yaşar Kemal Thilda Serrero'nun vefatından sonra 2002 yılında Ayşe Semiha Baban ile evlendi.

1962'de katıldığı Türkiye İşçi Partisi'nde sekiz yıl çalıştı, partinin genel yönetim kurulu üyeliği, merkez yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. Yazları ve siyasi etkinlikleri dolayısıyla birçok kez kovuşturmaya uğradı. 1967'de haftalık siyasi dergi Ant'ın kurucuları arasında yer aldı. 1973'te Türkiye Yazarlar Sendikası'nın kuruluşuna katıldı ve 1974-1975 arasında ilk genel başkanlığını yaptı. 1988'de kurulan PEN Yazarlar Derneği'nin de ilk başkanı oldu.

Kürt kökenli olan Yaşar Kemal, 1990'lı yıllarda PKK ve Türk güvenlik güçleri arasında yaşanan silahlı çatışmaları eleştirdi. Çeşitli makalelerinde "Kürt Sorunu" hakkında görüşlerini yazdı.  1995'te Der Spiegel'deki bir yazısı nedeniyle İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde yargılandı, aklandı. Aynı yıl bu kez Index on Censorship'teki yazısı nedeniyle 1 yıl 8 ay hapis cezasına mahkum edildiyse de cezası ertelendi.

4 Ocak 2015'te solunum yetmezliği şikayetiyle hastaneye kaldırılan ve çoklu organ yetmezliği gelişen Yaşar Kemal 28 Şubat 2015'te (91 yaşında iken) yoğun bakımda olduğu hastanede vefat etti. Yaşar Kemal'in kabri İstanbul'da Zincirlikuyu Mezarlığındadır. 

Yaşar Kemal Eserleri

Öyküleri

• Pis Hikaye (1943)
• Bebek, Dükkancı (?)
• Sarı Sıcak (1952)
• Sarı Sıcak - Bütün Hikayeler (1967)

Romanları

• İnce Memed 1 (1955)
• Teneke (1955)
• Ortadirek, Dağın Öte Yüzü 1 (1960)
• Yer Demir Gök Bakır, Dağın Öte Yüzü 2 (1963)
• Üç Anadolu Efsanesi (1967)
• Ölmez Otu, Dağın Öte Yüzü 3 (1968)
• İnce Memed 2 (1969)
• Ağrı Dağı Efsanesi (1970)
• Binboğalar Efsanesi (1971)
• Çakırcalı Efe (1972)
• Demirciler Çarşısı Cinayeti, Akçasazın Ağaları 1 (1974)
• Yusufçuk Yusuf, Akçasazın Ağaları 2 (1975)
• Yılanı Öldürseler (1976)
• Al Gözün Seyreyle Salih (1976)
• Filler Sultanı Kırmızı Sakallı Topal Karınca (1977)
• Kuşlar da Gitti (1978)
• Deniz Küstü (1978)
• Yağmurcuk Kuşu, Kimsecik 1 (1980)
• Hüyükteki Nar Ağacı (1982)
• İnce Memed 3 (1984)
• Kale Kapısı, Kimsecik 2 (1985)
• İnce Memed 4 (1987)
• Kanın Sesi, Kimsecik 3 (1991)
• Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, Bir Ada Hikayesi 1 (1997)
• Karıncanın Su İçtiği, Bir Ada Hikayesi 2 (2002)
• Tanyeri Horozları, Bir Ada Hikayesi 3 (2002)
• Çıplak Deniz Çıplak Ada, Bir Ada Hikayesi 4 (2012)
• Tek Kanatlı Bir Kuş (2013)

Seri Haldeki Romanları

İnce Memed Serisi: İnce Memed 1, İnce Memed 2, İnce Memed 3, İnce Memed 4

Dağın Öte Yüzü Serisi: Orta Direk, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu

Akçasazın Ağaları Serisi: Demirciler Çarşısı Cinayeti, Yusufçuk Yusuf

Kimsecik Serisi: Yağmur Kuşu, Kale Kapısı, Kanın Sesi

Bir Ada Hikayesi Serisi: Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, Karıncanın Su İçtiği, Tanyeri Horozları

Destansı Romanları: Üç Anadolu Efsanesi, Ağrıdağı Efsanesi, Binboğalar Efsanesi, Çakırcalı Efe

Çocuk Romanı: Filler Sultanı Kırmızı Sakallı Topal Karınca

Derleme-Deneme

• Ağıtlar (1943)
• Taş Çatlasa (1961)
• Baldaki Tuz (1974)
• Gökyüzü Mavi Kaldı (1978)
• Ağacın Çürüğü (1980)
• Ustadır Arı (1995)
• Zulmün Artsın (1995)
• Sarı Defterdekiler: Folklor Derlemeleri (1997)
• Binbir Çiçekli Bahçe (2009)

Çeviri

• Ayışığı Kuyumcuları (Albert Vidalie; Thilda Kemal ile, 1977)

Röportajları

• Yanan Ormanlarda Elli Gün (1955)
• Çukurova Yana Yana (1955)
• Peri Bacaları (1971)
• Bu Diyar Baştan Başa (1971)
• Bir Bulut Kaynıyor (1974)
• Allah'ın Askerleri (1978)
• Röportaj Yazarlığında 60 Yıl (2011)
• Çocuklar İnsandır (2013)

Yaşar Kemal Eserleri İle İlgili Notlar

Yaşar Kemal ilk öyküsü Pis Hikaye'yi 1946'da askerlik yaptığı yıllarda yazdı. 1952'de ise ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ı yayımladı. 

1953-1954 yıllarında Cumhuriyet'te dizi olarak yayınlanan İnce Memed 1956 yılında Varlık Dergisi tarafından verilen Roman Armağanı ödülünü kazandı. 32 yıllık bir zaman diliminde yazılan İnce Memed dörtlüsü, düzene başkaldıran İnce Memed'in Çukurova anlatısıdır. İnce Memed, Anadolu halkının geri kalmışlığı ve ağaların hakimiyetine karşı bir isyan öyküsüdür.

Yaşar Kemal'in İnce Memed'den sonra yayımladığı ikinci romanı Teneke ise; bir Anadolu kasabasında, idealist ve genç bir kaymakam olan Fikret'in, kasaba halkı adına ağalarla mücadeleye girişmesini, ancak kaymakam Fikret'in kasabadan, ardından teneke çalınarak sürülmesini anlatan romanıdır.

Dağın Ötü Yüzü üçlemesinde, mevsimlik işçilerin hikayesi anlatıldı. Dağın Öte Yüzü üçlüsünün ilk kitabı olan Ortadirek'te, Çukurova'ya inmek için geçilen uzun ve zorlu yolda insanoğlunun aşması gereken engeller ve verilen mücadele anlatılır. 

Yaşar Kemal'in yayımlanan son romanı, Tek Kanatlı Bir Kuş'tur.

Yaşar Kemal Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk yazardır. Yaşar Kemal ilki 1973'te olmak üzere pek çok kez Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterildi.

Hürriyet Pazar tarafından oluşturulan 100 kişilik jüri tarafından belirlenen "Türk Edebiyatı'nın Gelmiş Geçmiş En İyi 100 Romanı" listesinde Yaşar Kemal'in İnce Memed adlı romanı birinci sırada seçildi. İnce Memed 1, Ağrıdağı Efsanesi, İnce Memed 2, Kuşlar da Gitti ve İnce Memed 3 Yaşar Kemal'in en çok satan kitapları oldu.

Yaşar Kemal eserlerinde çoğunlukla Çukurova'yı, Toroslar'ı ve Çukurova ve Toroslarda insanların acı yaşamını, ezilişini-sömürülüşünü işledi. Yaşar Kemal'de ana mekan çoğunlukla Çukurova'dır. Yaşar Kemal'in Deniz Küstü adlı eserinde ise ana mekan İstanbul'dur.

Her kitabında karakterler arasında en azından bir çocuğun bulunmasını, yazar şu cümlelerle açıklar: "Çocukların benim zayıf yanım olduğunu söylemeliyim, çocukların yapıtlarımda birinci sırayı tutması böyle açıklanabilir şüphesiz. Evet, onları çok seviyorum; çünkü doğa karşısında davranışları hep duygusaldır. Onların sonsuz bir sevgi, neşe yeteneği vardır; ama bir o kadar da korkuları."

Şiir, öykü, roman, röportaj, derleme, deneme ve senaryo gibi birçok edebi türde eser kaleme alan Yaşar Kemal, Türk edebiyatına 2 öykü, 26 roman, 9 röportaj, 11 deneme ve şiir alanında bir eseri miras bıraktı. Şaşırtıcı imgelemi, insan ruhunun derinliklerini kavrayışı, analtımının şiirselliğiyle yalnızca Türk romanının değil dünya edebiyatının da önde gelen isimlerinden biri olan Yaşar Kemal'in yapıtları kırkı aşkın dile çevrildi.

İlginizi Çekebilecek Diğer Yazar Biyografileri

.  Ahmet Hamdi Tanpınar

.  Orhan Pamuk

.  Yusuf Atılgan