Ahmet Hamdi Tanpınar Eserleri ve Hayatı

Ahmet Hamdi Tanpınar
Türk Edebiyatının önemli şair ve yazarlarından olan şiir, hikaye, roman, edebiyat tarihi, deneme ve inceleme gibi birçok alanda eserler veren Ahmet Hamdi Tanpınar; "Huzur", "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" ile "Beş Şehir" eserlerinin yazarı; "Bursa'da Zaman" ile "Ne İçindeyim Zamanın" şiirlerinin şairidir. İşte, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın eserleri ve hayatı ... 

Doğum:         23 Haziran 1901, Şehzadebaşı/İstanbul
Ölüm:           24 Ocak 1962 (61 yaşında), İstanbul
Meslek:         Şair, yazar, edebiyat tarihçisi, siyaset insanı ve akademisyen.  

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Hayatı

. 23 Haziran 1901'de Kadı Hüseyin Fikri Efendi ile Nesime Bahriye Hanım'ın oğlu olarak İstanbul Şehzadebaşında dünyaya gelir. Çocukluğu İstanbul'da geçer. İstanbul'da başladığı İlkokul öğrenimine Sinop ve Siirt rüştiyelerinde (ortaokul) devam eder. Kadı bir babanın oğlu olması nedeniyle Ergani, Sinop, Kerkük, Musul ve Antalya gibi farklı kültürleri haiz coğrafyalarda çocukluğunu ve gençliğinin ilk yıllarını geçirir. Kerkük'ten yaptıkları bir yolculuk sırasında 1915'te annesini tifüsten  kaybeden Tanpınar babasının tayini üzerine yerleştikleri Antalya'da 1918'de liseyi bitirir. Tüm bu farklı kültürler Tanpınar'a yazılarında da iz sürebileceği gibi, önemli bir gözlem ve tespit gücü kazandırmıştır. 
.  Yüksek tahsil için geldiği İstanbul'da 1919'da Darülfünun Edebiyat Fakültesi'ne (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ne)  kaydını yaptıran Tanpınar, burada Yahya Kemal başta olmak üzere Mustafa Şekip, Mehmed Fuat Köprülü, Rıza Tevfik, Cenab Şahabeddin, Mustafa Şekip, Necib Asım gibi edebiyat dünyasının ileri gelen hocalarıyla tanışır; Hasan Ali Yücel, Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Kutsi Tecer gibi isimlerle de dönem arkadaşlığı yapar. Yahya Kemal onun şiir zevkinin, millet ve tarih hakkında görüşlerinin oluşmasında önemli rol oynar. 
. 1923'de Darülfünun'dan mezun olduktan sonra ilk öğretmenlik görevine Erzurum Lisesi'nde başlar. Bu yıllarda diğer çağdaşları gibi hem Batı edebiyatına yön veren Baudelaire, Dostoyevski, Shakespeare, Homeros, Goethe, Herdela, Mallarme, Verlaine hem de Doğu'nun klasikleri arasında yer alan Nedim, Şeyh Galip, Şeyhi ve Naili'yi okur. 
. 1925 yılında Konya'ya, 1927'de Ankara'ya tayin edilir. 1928-1932 arasında Ankara Erkek Lisesi, Gazi Terbiye Enstitüsü, Musuki Muallim Mektebi ve Ankara Kız Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği yapar. Ankara yıllarında F.Nafız Çamlıbel, A.Kutsi Tecer, Melih Cevdet Anday, Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat, Samet Ağaoğlu, Ahmet Muhip Dıranas, Nurullah Ataç ile hemhal olur.

. 1932'de İstanbul'a tayini çıkan Tanpınar İstanbul Kadıköy Lisesinde görev aldıktan sonra Ekim 1933'te Güzel Sanatlar Akademisi, Sanat Tarihi kürsüsünde estetik ve mitoloji hocalığı görevine getirilir. Ankara'daki çevresi Tanpınar'ın edebiyat anlayışını nasıl derinleştirdiyse Akademi'deki ortam da sanat alanındaki okumalarını ve yorumlarını derinleştirmiştir. 
. 1939'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde açılan "19. Asır Türk Edebiyatı Kürsüsü'ne" profesör olarak atanır. 
. 1943 seçimlerinde Maraş milletvekili olarak meclise giren Tanpınar, 1943-1946 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisinde milletvekilliği yaptı. 1946'da milletvekilliği  sona erince bir süre Milli Eğitim Bakanlığında müfettişlik görevinde bulundu. 1948'de de Güzel Sanatlar Akademisindeki kadrosuna geri döner. 1949'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesindeki kürsüsüne yeniden atanır ve bu görevini ölümüne kadar sürdürür.    
. 1953-1959 arasında farklı vesilelerle Avrupa'ya seyahatler yapmış; Hollanda, İngiltere, Fransa, İspanya, Portekiz, İtalya, İsviçre, Almanya ve Avusturya'yı görme imkanı bulmuştur. 
. Ahmet Hamdi Tanpınar hiç evlenmedi.
. 24 Ocak 1962'de kalp krizi sonucu İstanbul'da vefat eden Tanpınar'ın kabri Rumelihisarı Aşiyan Mezarlığı'nda  hocası Yahya Kemal'in yanındadır. Mezar taşında "Ne İçindeyim Zamanın" şiirinin ilk iki mısrası yazmaktadır:
 "Ne içindeyim zamanın
  Ne de büsbütün dışında..." 

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Edebi Hayatı

Ahmet Hamdi Tanpınar edebiyatın şiir, hikaye, roman, deneme ve inceleme alanlarında eserler verdi. 
. Tanpınar'ın ilk şiirleri, 1921'de, Yahya Kemal'in öncülüğünü yaptığı Dergah dergisinde yayımlanır. En tanınmış şiiri olan"Bursa'da Zaman"ın ilk hali "Bursa'da Hülya Saatleri" adıyla 1941'de Ülkü mecmuasında yayımlandı. Tanpınar, "Bursa'da Zaman" şiiri ile geniş bir okuyucu kitlesi tarafından tanınmış bir şairdir. 1961'de vefatına yakın zamanda "Şiirler" adıyla basılan kitabına otuz yedi şiirini aldı. Şiir alanında fazla eseri bulunmayan Tanpınar, sayısal azlığa rağmen kaleme aldığı şiirleri ile dikkat çekmeyi başarmıştır. 
. Şiir zevkinin oluşumunda özellikle Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in etkisi olmuştur.
. İlk öyküsü olan  "Abdullah Efendi'nin Rüyaları" 1943'te yayımlandı.
. İlk romanı Mahur Beste 1944'te Ülkü dergisinde tefrika edildi. Osmanlı Devleti'nin son döneminde seçkin bir çevrenin yaşayışını sergileyen bu romanın ardından, kendi yaşamından da izler taşıyan "Huzur" adlı romanı 1949'ta basıldı. 


Ahmet Hamdi Tanpınar Eserleri

Hikaye
   Abdullah Efendi'nin Rüyaları, 1943
   . Yaz Yağmuru, 1955
   . Hikayeler, 1983
Roman  
   . Mahur Beste, (tefrika 1944-basım 1975)
   . Huzur, 1949
   . Sahnenin Dışındakiler, (tefrika 1950, basım 1973)
   . Saatleri Ayarlama Enstitüsü, (tefrika 1954, basım 1961)
   . Aydaki Kadın, 1987
   . Suat'ın Mektubu, 2018 (Haz. Handan İnci)
Şiir
   . Şiirler, 1961
   . Bütün Şiirleri, 1976
Deneme
   . Beş Şehir, 1946
   . Yahya Kemal, 1962
   . Edebiyat Üzerine Makaleler, 1969
   . Yaşadığım Gibi, 1970
İnceleme  
   . Tevfik Fikret: Hayatı, Şahsiyeti, Şiirleri ve Eserlerinden Seçmeler, 1937
   . Namık Kemal Antolojisi, 1942
   . On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, 1949, 1966

Ahmet Hamdi Tanpınar Eserleri'ne İlişkin Bazı Notlar

. Saatleri Ayarlama Enstitüsü: II.Abdülhamit, II.Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerini yaşayan Hayri İrdal'ın ağzından bu üç devrin eski ile yeni, Doğu ile Batı arasında kalmış, her biri Türk toplumunun farklı kesimlerini sembolize eden trajedisinin ironik bir dille anlatımıdır.  
. Beş Şehir: Ankara, Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul'un tarihi ve kültürel maceralarını, ümitlerini çok defa kendi gözlemlerine dayanarak anlattığı şehir monografileri kitabıdır.
. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın tamamlanamamış ve öldükten sonra notları içerisinden toplanarak yayına hazırlanan "Aydaki Kadın" 1987'de basıldı.

Diğer Yazarlar

Benzer Yazılar

Yazarlar 7391590962772802914

Yorum Gönder

emo-but-icon

İletişim Formu

Ad

E-posta *

Mesaj *

Son Yorumlar

item