Fyodor Mihayloviç Dostoyevski Eserleri ve Hayatı

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski
Dünyanın en büyük yazarları arasında gösterilen Rus yazar Fyodor Mihayloviç Dostoyevski "Suç ve Ceza," "Karamazov Kardeşler," "Budala" ve "İnsancıklar" gibi dünyaca ünlü eserlerin yazarıdır. İnsanın iç dünyasının en gizli kalmış yönlerini erişilmesi güç bir saydamlıkla yansıtan eserlerin yazarı Dostoyevski kimdir? İşte, Dostoyevski'nin eserleri ve hayatı...

Doğum:         11 Kasım 1821, Moskova-Rusya
Ölüm:            9 Şubat 1881 (59 yaşında),  St.Petersburg-Rusya
Meslek:         Yazar, Askeri Mühendis
Milliyet:        Rus
Edebi Akımı: Realizm (Gerçekçilik)

Dostoyevski Hayatı

. Fyodor Mihayloviç Dostoyevski 11 Kasım 1821 tarihinde altı çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak Moskova'da doğdu. Babası Yoksullar Hastanesi'nde çalışan  eski bir ordu cerrahı, annesi bir tüccarın kızıydı. Dostoyevski'nin çocukluğu baskıcı, sinirli, alkol bağımlısı bir baba ve hasta bir annenin yanında geçti. Dostoyevski annesine acı çektirmesinden, annesini dövmesinden ve sürekli sarhoş olmasından dolayı babasından nefret ediyor ve ölmesini istiyordu. Dostoyevski 15 yaşında iken, tüberküloz hastalığı geçiren annesini kaybetti.

. Annesinin ölümünün ardından Petersburg Askeri Mühendislik Okulu'na yatılı okuması için gönderildi. Okul döneminde Shaeskpeare ve Schiller'in eserleri ile de ilgilendi. Askeri Mühendislik Okuluna devam ederken babasının ölüm haberini aldı. Babasının ölümünü isteme düşüncesi ağır bir vicdan hesaplaşmasına ve depresyona girmesine sebep oldu. Babasının ölümünden sonraki dönemde ise sara nöbetlerinin ilkini geçirmeye başladı.

. Askeri Mühendislik Okulu'ndan mezun olduktan sonra Petersburgda bulunan İstihkam Müdürlüğünde göreve başladı. Fakat askerliği sevmediğinden ötürü bir yıl sonra askerlikten istifa ederek edebiyata yöneldi, yazarlığa başladı.

. Ordudan ayrılınca roman yazmaya başlayan Dostoyevski, ilk kitabı "İnsancıklar"ı 1846 yılında yayınladı. Halkın beğenisini kazanan bu kitap, eleştirmenlerden de övgüler aldı. Dostoyevski ilk romanı olan İnsancıklar'ı şair Nikolay Neksarov'a okuttu. İnsancıklar'ı okuyan Neksarov, Dostoyevski hakkında "Yeni bir Gogol doğdu" dedi. Neksarov romanı ünlü eleştirmen Belinski'ye de götürdü. Belinski, İnsancıklar romanını okuyunca Dostoyevski'ye, gelecekte büyük bir yazar olacağına dair övgü dolu sözler söyledi. 

. İlk kitabı İnsancıklar ardından yazdığı kitaplarda (Öteki, Ev Sahibesi, Bir Yufka Yürekli) beklediği başarıya ulaşamayan Dostoyevski'nin umudu kırıldı ve politikayla ilgilenmeye başladı.

. 1849'da devlet aleyhinde bir komploya karıştığı iddiası ile tutuklandı ve idama mahkum edildi. Tam idam edilmek üzereyken diğer sekiz tutuklu arkadaşı ile idam cezaları affedildi. Cezası dört yıl kürek ve altı yıl da adi hapse dönüştürüldü. Cezasını çekmesi için Sibirya'da bulunan Omsk Cezaevi'ne gönderildi. Hapishanede bulunmasına izin verilen tek kitap olan İncil'i sık sık okudu. Sara nöbetleri yüzünden birçok kere hastaneye kaldırıldı.

. 1854'de sürgündeki kürek cezasından kurtuldu, er rütbesi ile ordu hizmetine verildi. 1857'de dul olan Mariya Dmitriyevna İsayeva ile evlendi.

. 1859'da cezası biterek özgür bırakıldı, ordudan terhis edildi ve Petersburg'a döndü. Yazarlığa tekrar başlayan Dostoyevski 1861'de "Ezilenler" ve 1862'de "Ölü Evinden Anılar" adlı eserleri ile tekrar kendinden söz ettirdi. Ölüler Evinden Anılar kitabı Kremlin'e kadar yükseldi. Çar, sayfaları hıçkırıklarla okudu. Kardeşi Mihail ile birlikte iki dergi çıkardı.

. 1862'de Avrupa seyahatine çıkarak Londra, Paris, Roma, Cenevre ve Almanya'yı gezdi. Kumar oynama alışkanlığı olan Dostoyevski Avrupa'da ruletle tanıştı. Yaşantısının büyük bir bölümünü kumar bağımlısı olarak geçiren yazar, bazı eserlerini de kumar borçlarını ödemek için yazdı.

. Sara hastalığı ve kumar borçları nedeniyle sıkıntıya düşen ve yayımcılardan yazacağı romanların avanslarını alarak yaşayan Dostoyevski, 1864'de "Yeraltından Notlar" adlı eserini yayınladı. Bir monolog halinde giden bu eser edebiyat dünyasının ilk varoluşçu eseri olarak kabul edildi. Aynı yıl karısı Mariya'yı ve ağabeyini kaybetti. 

. İlk eşinin ölümünden sonra stenograf olarak işe aldığı kendinden 25 yaş küçük genç Anna Grigoriyevna Snitkina ile 1867'de evlendi. 

. Sara nöbetleri ve kumar bağımlılığı yüzünden maddi açıdan darlığa düştü. Alacaklarından kurtulmak için Anna Snitkina ile birlikte 1867'de Avrupa ülkelerine gitmiş, ancak ikili dört yıl boyunca Rusya'ya dönmedi. Avrupada bulunduğu yıllarda "Budala," "Ebedi Koca" ve "Ecinniler" isimli eserlerini yazan Dostoyevski, Anna'nın desteği sayesinde borçlarından yavaş yavaş kurtuldu. 1868'te doğan kızı Sonya, 3 aylıkken hastalıktan vefat etti. Dostoyevski, çok sevdiği kızının ölümünden çok etkilendi ve büyük bir sarsıntı geçirdi.

. Avrupadan Rusya'ya döndükten sonra yazları Petersburg yakınlarında küçük bir tatil kasabası olan Staraya Russa'da karısı ve çocuklarıyla sakin bir yaşam sürdü. "Karamazov Kardeşler" adlı son romanının büyük bir kısmını Staraya Russa'da yazdı.

. Fyodor Dostoyevski 1881 yılının Ocak ayında ciğer kanaması geçirerek yatağa düştü ve 9 Şubat 1881'de St. Petersburg'da hayata veda etti. Yaklaşık 30 bin insanın eşliğindeki cenaze töreniyle son yolculuğuna uğurlandı.

Dostoyevski Eserleri Kitapları

Romanları
  • İnsancıklar (1846)
  • Öteki (İkiz) (1846)
  • Netoçka Nezvanova (1849)
  • Stepançikovo Köyü (1859)
  • Ezilenler (Ezilmiş ve Aşağılanmışlar) (1861)
  • Ölüler Evinden Anılar (1862)
  • Yeraltından Notlar (1864)
  • Suç ve Ceza (1866)
  • Kumarbaz (1867)
  • Budala (1869)
  • Ecinniler (1872) 
  • Delikanlı (1875)
  • Karamazov Kardeşler (1881)

Öyküleri
  • Dokuz Mektupları Romanı (1847)
  • Mr. Prokharçin (1847)
  • Ev Sahibesi (1847)
  • Polzunkov (1848)
  • Bir Yufka Yürekli (1848)
  • Kıskanç Koca (1848)
  • Namuslu Bir Hırsız (1848)
  • Bir Noel Ağacı ve Düğün 81848)
  • Beyaz Geceler (1848)
  • Küçük Kahraman (1857)
  • Amcanın Rüyası (1859)
  • Tatsız Bir Olay (1862)
  • Timsah (1865)
  • Ebedi Koca (1870)
  • Bobok (1873)
  • Uysal Bir Ruh (1876)
  • Köylü Marey (1876)
  • Mesih'in Noel Ağacı Boy de (1876)
  • Bir Adamın Düşüşü (1877)

Kurgusal Olmayan Eserleri
  • Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları (1863)
  • Bir Yazarın Günlüğü (1873-1881)

Dostoyevski Eserleri Romanları İle İlgili Notlar

. Dostoyevski'nin ilk romanı olan "İnsancıklar," aynı zamanda ilk Rus toplumsal romanı sayılır. Toplumsal içerikli bir roman olan İnsancıklar, yaşlı bir katibin küçük bir kıza olan aşkını konu alır.

. "Yeraltından Notlar," Dostoyevski'nin Albert Camus dahil birçok batılı düşünürü varoluşçu anlamda etkileyen bir klasiğidir. 1864'de basılan roman, gerçek dünyadan kendini soyutlamış bir kişinin iç dünyasındaki monologları, iç çatışmalarını ve hezeyanlarını anlatır. 

. Dostoyevski'nin Sibirya sürgünü dönüşü yazdığı "Suç ve Ceza" romanı, yazarın olgunluk döneminin ilk büyük romanıdır.

. Dostoyevski gençlik yıllarını, ilk aşk ve kumar tutkusunu en açık biçimde anlattığı Kumarbaz romanını, yayıneviyle yaptığı anlaşma gereğince sadece 25 günde yazıp bitirdi.

. Dostoyevski "Budala" adlı eserinde, sara hastası genç bir adamın hikayesini anlatır ve bu genç adamın yaşadığı dünyada dürüst ve açık bir insan olarak yaşamanın zorluklarına değinir ve toplumun ikiyüzlülüğünü anlatır. Eserde, böyle bir dünyada dürüst olmakla, "budala" olmak aynı kefeye konulmaktadır.

. Ecinniler, 19.yüzyılın ikinci yarısında ateizm, sosyalizm ve nihilizm gibi ideolojilerle birlikte Batı düşüncesinin Rusya ve Rus insanı üzerindeki etkilerini ele alıyor.

. Karamazov Kardeşler, Dostoyevski'nin zirve romanı olarak bilinir. Karamazov Kardeşler kitabından sonra Dostoyevski, "Bir Büyük Günahkarın Yaşamı" adlı eseri yazmaya başladı ancak bu kitabı tamamlayamadan 1881 yılında vefat etti.

. F. Nietzsche, A. Malraux, J.P. Sartre, E. Hemingway, K. Vonnegut gibi yazarlar Dostoyevski'den etkilenmişlerdir. Nietzsche "kendisinden bir şeyler öğrendiğim tek psikolog Dostoyevski olmuştur" diyerek ve K. Vonnegut ise "Hayatta öğrenmek istediğiniz ne varsa hepsini Karamazov Kardeşler'de bulursunuz" diyerek Dostoyevski'yi ve eserlerini övmüşlerdir.

Benzer Yazılar

Yazarlar 4302832932931899444

Yorum Gönder

emo-but-icon

İletişim Formu

Ad

E-posta *

Mesaj *

Son Yorumlar

item