Mark Twain Eserleri ve Hayatı
Gerçek ismi Samuel Langhorne Clemens olan Amerikalı yazar ve gazeteci Mark Twain, "Tom Sawyer’in Maceraları," “Prens ve Dilenci” ve "Huckleberry Finn’in Maceraları" gibi ünlü eserlerin yazarıdır. Amerikan edebiyatının en tanınmış mizah yazarlarından biri olan ve kimi edebiyatçılar tarafından Amerikan edebiyatının ilk büyük eseri olarak değerlendirilen “Huckleberry Finn’in Maceraları” romanının yazarı olan Mark Twain kimdir? İşte, Mark Twain Hayatı ve Eserleri...
Mark Twain Hayatı
Mark Twain, 30 Kasım 1835’de ABD’nin Missouri eyaletinin Florida
şehrinde doğdu. Yedi çocuklu
bir ailenin altıncı çocuğu olarak dünyaya geldi. Dört yaşındayken Clemens ailesi Mississippi ırmağı
kıyısındaki Hannibal’e taşındı. Mark Twain'in çocukluk yılları Missisipi
kıyısındaki bir liman kenti olan Hannibal’de geçti.
Baba John Clemens avukat, yargıç, depocu ve arazi spekülatörü
olarak çalıştı. Annesi ise birçok kış gecesi hikayeler anlatmayı seven bir ev
hanımıydı. Mark Twain 11 yaşında iken
babasının ölümü ile okuldan ayrılıp bir basımevinde dizgici çırağı olarak
çalışmak zorunda kaldı. 15 yaşında ise ise ağabeyinin çıkardığı Hannibal Journal
adlı yerel gazetede dizgici, yazar ve editör olarak işe başladı. Mark Twain 17
yaşına kadar Hannibal’de kaldı.
Dünyayı gezme hayali ve serüven düşkünlüğü olan Mark Twain 18
yaşında Hannibal’den ayrılıp ABD’nin değişik eyaletlerini, Amazon kıyılarını
gezmeye başladı ve bu dönemde zengin gözlemler edindi.
22
yaşında Missouri’ye döndüğünde Missisipi Nehri’ndeki buharlı gemilerde
kaptanlık yapmak istedi. Kaptanlık sınavlarına hazırlanmaya başladı. Yaklaşık
iki senesini Missipi Nehri'nde geçirdi. Missisipi nehri gezilerindeki
gözlemleri Mark Twain’in eserleri için ilham kaynağı oldu.
Missisipi
gemilerinde kendisine Henry adındaki kardeşi eşlik ediyordu. Bir gece rüyasında
kardeşinin çalıştığı vapurun yanışını ve ölümünü görmesi ve 1858’de tıpkı
rüyasındaki gibi bir vapur yangınında kardeşinin hayatını
kaybetmesi onu çok etkiledi. Kardeşinin ölümünden kendisini sorumlu tutan ve
sarsılan Mark Twain bu olaydan sonra parapsikoloji ile ilgilenmeye başladı.
1859’da
24 yaşında kaptanlık ehliyetini aldı ve lisanslı bir vapur pilotu olarak
Missisipi gemilerinde kaptanlık ve kılavuzluk yaptı. Amerikan
İç Savaşı çıkıp nehir gezileri yasaklanana kadar nehirde kaptanlık
yaptı.
Gerçek adı Samuel Langhorne Clemens olan Amerikalı yazar, Missisipi’de gemi kılavuzluğu yaparken derinlik ölçücülerin kullandığı uyarı ünlemi olan, ırmakta gemilerin dibe oturmaması için gerekli su derinliğini belirten ve “iki kulaç derinlik” anlamına gelen bir gemici terimi olan Mark Twain takma adını kullandı.
Amerikan
İç Savaşı(Kuzey-Güney Savaşı) başlayınca askere katıldı, ancak 14 günlük askeri
eğitimden sonra ordudan ayrılıp Nevada’da vali olan kardeşinin yanına gitti. Burada
zengin olma ümidi ile maden işine girdi, ancak madencilik işi başarısızlıkla
sonuçlandı.
Mark Twain, 1870’de zengin bir kömür tüccarının kızı olan Olivia Langdon ile New York’ta evlendi. Bir süre eşi ile birlikte New York’un Buffalo kentinde yaşadı; bir gazetede çalıştı. Aile, 1872’de Connecticut’ta Hartford’a yerleşti ve dört çocukları oldu. Connecticut’ta ileride Mark Twain Müzesi olacak evi yaptırdılar. Mark Twain en önemli eserlerini Connecticut’da yaşadığı dönemde yazdı.
Daktilo makinesini ilk satın alanlardan birisi olan Mark Twain, yazılarını daktilo ile yazan ilk romancı olarak bilinir.
1880’lerde
bir dizgi makinesine yatırım yaptı ama 1894’te yayınevi iflas etti.
1891’de ailesiyle birlikte Hartford şehrindeki evini kapatıp hayat pahalılığının daha az olduğu Avrupa’ya yerleşti. Geçimini sağlamak için yazılara yoğunlaştı ve borçlarını ödeyebilmek için tüm dünyayı kapsayan bir söyleşi turuna çıktı. Güney Afrika’dan İngiltere’ye, Avustralya’dan Hindistan’a kadar pek çok ülkeyi gezdi. Bu konferanslar’a ait gezi notlarını "Ekvatorun İzinde" adlı eseriyle paylaştı. Borçlarını ödeyip 1900’de ülkesine dönüşüne kadar ailesiyle birlikte İngiltere, İsviçre ve Avusturya’da yaşadı.
Mark Twain, 1906 yılında otobiyografisini yazmaya başladı. Ancak, otobiyografisini bitiremeden geçirdiği bir kalp rahatsızlığı sonucu 21 Nisan 1910’da Connecticut Redding’de öldü. New York, Elmira’ya gömüldü.
Mark Twain Eserleri
- Jim Smiley ve Zıplayan Kurbağa ve Diğer Öyküler (1867)
- Saflar Yabancı Ülkede (1869)
- Suçsuz Gezginler ya da Yeni Hac Yolculuğu (1869)
- Tom Sawyer’in Maceraları (1876)
- Bir Cinayet, Bir Sır ve Bir Evlilik (1876)
- Yurt Dışında Bir Serseri (1880)
- Prens ve Dilenci (1881)
- Çalınan Taç (1881)
- Küçük Prens ve Sokak Çocuğu/Prens ve Dilenci (1882)
- Missisipi’de Hayat (1883)
- Huckleberry Finn’in Maceraları (1884)
- Kral Arthur’un Sarayında Connecticutlı Bir Yankee (1889)
- Ekvator’un İzinde (1897)
- Adem İle Havva’nın Güncesi (1904)
- İnsan Nedir? (1906)
Mark Twain Edebiyat Yaşamı
Mark Twain, ilk olarak abisi tarafından çıkarılan yerel bir gazetede Rambler yani Gezgin takma adıyla yazılar yazdı. Mark Twain takma adını ise 1863 tarihinden itibaren kullanmaya başladı. Mark Twain ismi ile yayınlandığı ilk makalesi Carson’dan Mektup isimli makalesiydi.
1865'de yayınlanan “Jim Smiley ve Zıplayan Kurbağa Kutlaması” isimli öyküsü ile edebiyat dünyasında yankı uyandırdı ve büyük bir ün yakaladı. Öykü, yazarın bir maden ocağında madencilerden dinlediği yerel bir hikayeyi kendi ağzından anlatmasını konu edinmektedir.
1867’de Mark Twain, yerel bir gazetenin isteği üzerine Akdeniz’de beş ay süren bir gemi turuna çıktı. Bu gezi yazılarını, “Saflar Yabancı Ülkede” adında bir seyahat kitabı olarak 1869’da yayınladı. Güldürü-mizah kategorisindeki bu kitabı en çok satan kitaplar arasına girdi.
Mark Twain’in en başarılı ve bilinen eserleri “Tom Sawyer’in Maceraları” ile“Huckleberry Finn’in Maceraları” adlı romanları olmuştur. Öksüz ve yaramaz bir çocuğun Mississippi’de geçen maceralarını anlatan Tom Sawyer’in Maceraları adlı kitabı çok sevildi. 1876'da yayınlanan Tom Sawyer'in Maceraları'nın ardından 1885'de başyapıtı Huckleberry Finn'in Maceraları yayınlandı. Huckleberry Finn'in Maceraları, Tom Sawyer'in Maceraları'nın devamı niteliğindedir.
Huckleberry Finn’in Maceraları romanı, özgür bir yaşam peşinde koşan Huckleberry Finn adlı bir çocukla, bir köle olan Jim’in dostluğunu ve Mississippi’deki serüvenlerini anlatır. Bu eser, karakterlerden biri olan Jim’e zenci denmesi nedeniyle zaman zaman yasaklamalara ve değiştirmelere maruz kalmıştır.
Huckleberry Finn’in Maceraları adlı eseri kimilerince Amerikan edebiyatının ilk büyük eseri olarak değerlendirilir. Amerikalı yazar Ernest Hemingway de, tüm Amerikan edebiyatının “Huckleberry Finn’in Maceraları” romanına dayandığını söylemiştir.
Huckleberry Finn'in Maceraları romanı, ABD'de J.Peder Zane'nin editörlüğünde 125 yazarın verdiği puanlara göre Tüm Zamanların En İyi 5.romanı seçildi.
Bir metafor ustası olan Mark Twain, yazılarında metafora sıkça yer verdi. Örneğin; “Karanlık” sözcüğü onun için medeniyetlerin fakirleşmesini ve Batı emperyalizminin korkunç yüzünü temsil ederken, “şeytan” sözcüğü ise kendi kötülüklerini örtmek amacı ile kullanan asıl kötü insan ırkını sembolize ettiği düşünülür.
Amerikan edebiyatının büyük yazarlarından biri kabul edilen Mark Twain, toplumsal gerçekleri mizahi bir dille yazıya aktarmasıyla dikkat çekti. Twain, eserlerinde gülmenin güzelliğini, esaretin ne kadar kötü bir şey olduğunu anlatmaya çabalamış ve köleliğin kaldırılması gerektiğini savunmuştur.
Arkadaşı William Faulkner Twain'i "İlk gerçek Amerikan yazarıdır ve biz hepimiz onun sadece varisleriyiz" diyerek onurlandırmıştır.
